Lektion 6 / leciono ses

Die allgemeine Grammatik haben Sie in den ersten fünf Lektionen gelernt. Jetzt fehlen noch eine Reihe von wichtigen weiteren Affixen (im Esperanto: Bildungswurzeln) und Funktionswörtern (Präpositionen, Konjunktionen, Tabellwörtern, usw.)

Da heutzutage besonders viele Studenten Esperanto lernen, ist es nicht verwunderlich, dass in dieser Lektion einiges aus dem Studentenalltag vorkommt.

Außerdem brauchen Sie Internet-Fachwörter, um im Netz mit anderen Esperanto-Lernenden und -Sprechenden zu plaudern. Ein Chat heißt z.B. "babilejo" (wörtlich: 'Plauderort').

<1.0>
El mia vivo kiel studento

<1.1>
Saluton! Permesu, ke mi prezentu min.
Mia nomo estas Birgit Lange. Hodiaŭ mi volas babili al vi pri mia vivo kiel studento.
Mia familio - kun unu frato kaj unu fratino - kaj mi loĝas dise:
Mi studas en la universitato de la malproksima ĉef-urbo, dum ili vivas en fora vilaĝo.

<1.2>
Miaj gepatroj pagadas mian studon, tial mi estas kvazaŭ memstara.
Mi havas sufiĉan monon por viv-teni min kaj ne devas samtempe labori.

"Labori" signifas tie ĉi: "labori per la manoj", "permane labori", "manlabori".
Mi pensadas, ke mi jes ja laboras:
Mi estas studento, do, mi laboras ja per la kapo, aŭ, por esti pli preciza: per mia cerbo.

<1.3> <-end-> <-ik->
El la sciencoj min ĉiam jam plej interesis lingviko.
Tial mia ĉefa fako estas ĝenerala lingviko, ĉar mi volas iĝi lingvisto.
Krom lingviko mi studas la Germanan kaj la Francan lingvojn.
La duono de mia studo pasis rapide. Mi estas nun jam en la sepa semestro,
sed ĝis kiam mi estos kandidato por la ekzameno, restas ankoraŭ multo farenda.
Mi supozas, ke mi bezonos unu kaj duonan jaron pli.
La antaŭ-ekzamenon tamen mi jam trapasis sukcese.

<1.4>
Ordinara labortago de mi pasas jene:
En la mateno, je la sepa horo, vekas min mia laŭta horloĝo, frue, eĉ tro frue, mi trovas ĉiam.
Poste mi lavas min per duŝo; la malvarma akvo viŝas la dormon el miaj okuloj.
Mi matenmanĝas nur malmulte, kutime nur iom da pano, sur kiun mi ŝmiras margarinon,
por ke la pano ne estu tro seka, kaj trinkadas du plenajn tasojn da varmega kafo.
Tiam mi estas jam sata.
Antaŭ ol for-lasi la domon, mi metas krajonojn, kajeron kaj
mian komputilon en mian tekon kaj ŝlosas la ĉambron.

<1.5>
Poste mi prenas mian biciklon el la koridoro de la kelo kaj biciklas al la universitato.
Se ne blovas tro forta vento kaj ne falas pluvego aŭ neĝo, mi preferas iri per biciklo ol veturi en buso,
ĉar la busoj haltas tro for de mia loĝejo, kaj aŭton mi ne havas.
Alveninte en la universitato mi unue salutas studentajn kamaradojn kaj babilas kun ili iom.
Sed baldaŭ komenciĝas aro de lekcioj.

<1.6>
Pli ol duono de mia studo estas ege interesa, tiel ke kelkaj lekcioj povas esti eĉ foja plezuro.
Aliaj, tion mi devas konfesi, estas sufiĉe malfacilaj, kvankam mi en la lekciejo tre atentas.
Dum la paŭzo je la tagmezo mi kutime restas en la universitato kaj tagmanĝas en la studenta manĝejo.

<1.7> <-op->
Je la posttagmezo mi prenas la liston kun ĉio. kio la saman tagon ankoraŭ estas farenda.
Unue mi iras al la universitata biblioteko por kolekti la legendajn librojn kaj kopii kelkajn artikolojn.
Povas okazi kroma ekzerco, ekzemple kurso de fremda lingvo.

Poste mi restas ankoraŭ kun aliaj studentoj en la universitato.
Ni lernas kutime ne unuope, sidante ofte duope aŭ triope kune,
diskutante laŭte, kaj cerbumante pri iuj specialaĵoj el la lekcioj.

<1.8>
Fine mi iras hejmen por legi la paĝojn de la kopiitaj artikoloj aŭ tajpi iom, ĝis kiam vesperiĝas.
Post kiam mi vespermanĝis, mi ne nepre havas liber-tempon.
Mi devas ofte ankoraŭ tralabori la novan materialon, lerni kaj skribi.
Iafoje mia labor-tempo daŭras eĉ ĝis ĉirkaŭ noktomezo.

Tia estas mia ĉiutago.
Mi trovas entute: studi ne estas ĉiam nur agrable kiel suĉi mielon,
sed oni ne bezonas kompati min.
Ĝenerale mi estas kontenta malgraŭ foja malbonŝanco.
Mi simple esceptas tiajn malfacilaĵojn, ĉar ĉiu devas porti iun malamatan pakon en la vivo.

<2.0>
Demandu alian personon per la subaj demandoj:

<2.1>
Kio Birgit estas?

Ĉu la loĝloko de ŝia familio estas malproksima de ŝia loĝejo?

Kiom da gefratoj havas ŝi?

La kioma infano estas ŝi laŭ aĝo?

Ĉu ŝiaj gepatroj malpermesas al ŝi manlabori?

<2.2>
Kiun ĉefan fakon Birgit studas?

Kio ŝi nome volas iĝi?

En la kioma semestro estas ŝi?

Ĉu ŝi jam trapasis la ekzamenon?

Post kiom da jaroj Birgit povos fini sian studon?

<2.3>
Kiu aparato vekas la studentinon kutime en labortago?

Ĉu la laŭta horloĝo de Birgit vekas ŝin en la frua mateno, tagmezo aŭ posttagmezo,
kaj je la kioma horo precize?

Ĉu ŝi opinias, ke la vekhorloĝo bruas je ĝusta tempo?

Kiom manĝas Birgit matene?

Kiom da tasoj de kafo trinkadas Birgit?

En kion ŝi post la matenmanĝo metas krajonojn, kajeron kaj komputilon, ĉu en sakon?

<2.4>
Per kio ŝi veturas al la lekcioj, se ne blovas ventego?

Kion Birgit faras, post kiam ŝi alvenis en la universitato?

Kiaj estas la lekcioj iafoje?

Kie ŝi manĝas dum la tagmeza paŭzo?

Kion faras Birgit posttagmeze en la universitata biblioteko?

<2.5>
Ĉu Birgit poste daŭrigas la laboron en la universitato?

Kiel ŝi lernas tiam, ĉu sola aŭ ĉu kune kun aliaj studentoj en rondo?

Ĉu Birgit fine de la tago ĉiam havas liberan vesperon?

Ĉu studi estas kiel suĉi mielon, aŭ ĉu Birgit deziras, ke oni kompatu ŝin?

Kion Birgit esceptas en la vivo por esti kontenta?

<3.0> Konstruu demandon el la vortoj en la subaj linioj, kaj alia persono respondu ĝin:

<3.1> (personoj, familio, Birgit)

<3.2> (havi, profesio)

<3.3> (fakoj, studi)

<3.4> (kial, ne, havi, bezono, manlabori)

<3.5> (kiam, horloĝo, veki, Birgit)

<3.6> (matenmanĝi, multa)

<3.7> (kio, kunpreni, universitato)

<3.8> (per kio, veturi, lekciejo, lingviko)

<3.9> (kia, kelka, lekcio)

<3.10> (Birgit, fari, tagmeze)

<3.11> (posttagmeze)

<3.12> (vespere)

<4.0>
Demandu nun alian personon pri ties vivo:
(Reagu al la respondo iafoje ŝerce per: "Domaĝe!")

<4.1> <-ĉj->
Kiom da jaroj vi havas?

Ĉu vi parolante kun via patro diras lian personan nomon aŭ simple "paĉjo" al li?

Ĉu vi jam flue parolas Esperanton?

Ĉu vi ofte eraras parolante Esperanton?

Ĉu vi konas Esperantiston, kiu ekde sia naskiĝo parolas Esperanton?

<4.2>
Je kioma horo vi vespere enlitiĝas?

Dum kiom da horoj vi dormas nokte?

Ĉu vi ŝatas legi en la lito?

Je kioma horo vi matene ellitiĝas?

Ĉu vi ĉiam veturas per biciklo anstataŭ per aŭto al via laborejo?

Kiun ujon vi portas kutime: ĉu tekon sub la brako aŭ sakon sur la dorso?

Ĉu vi pli ofte estas ĝustatempa aŭ malfrua?

<4.3> <Objektattribut>
Ĉu vi manĝas viandon aŭ ĉu vi estas vegetarano?

Ĉu vi opinias, ke vegetarismo estas nepra por la sano?

Kiu ŝmiraĵo sur via pano gustas al vi pli bone: ĉu margarino aŭ butero?

Ĉu vi trinkadas vian teon dolĉa aŭ sen dolĉaĵoj, do sen sukero, mielo, ktp.?

Ĉu vi preferas verdan teon al nigra teo?

<4.4>
Kion vi faras ekster via labortempo?

Ĉu vi ŝatas brui kaj festi, aŭ ĉu vi preferas pli mallaŭtan libertempon?

Ĉu al vi plaĉas, surhavi elegantajn vestojn kaj ringojn el oro ĉe fingro kaj ĉe la oreloj?

Ĉu vi somere emas, kun dorso-sako pied-iri tra la bela naturo?

Kiuj aliaj amuzoj interesas vin?

Ĉu vi resumante estas kontenta pri via ĉiutago?

<5.0> Kiel tekstu la malsupraj frazoj komplete?

<5.1> Hieraŭ mi kuŝ… agrable en mia lito kaj dorm… , kiam vekis mi… mia vekhorloĝo,
mult… tro fru…, mi pensis, ĉar ĝust… tagiĝis.

<5.2> Mi povus ankoraŭ long… dormi plu, sed ankaŭ studento estu ĝustatemp… .

<5.3> Tial mi ellitiĝis, vestis mi… kaj komencis matenmanĝ… .

<5.4> Mia matenmanĝo estis tre malriĉ… :

<5.5> Mi trinkis nur unu taso… da kafo… kaj ŝtopis unu pano-tranĉaĵo… sen buter… en la buŝo… .

<5.6> Kelkaj… kajeroj…, sur kies paĝoj mi notis io… ,
kuŝis sur divers… seĝ… , aliaj… sur la tablo meze en la ĉambro:
iam mi devus nepr… ordigi la ĉambron.

<5.7> Mi pakis miaj… libro… , kvar kajero… kaj kelka… skribilo… en la teko…
kaj iris el la ĉambro… ekster la domo… al mia biciklo.

<5.8> Mi volis ekveturi, sed ve!
Ŝajn… iu difektis mia… biciklo… , provant… ŝir… la malantaŭ… rado… el la kadro.

<5.9> Mi iĝis interne tre malĝoja kaj diris kun kolero mallaŭte:
"Aĉe! Kiu fi…o faris tio… ? Mi est… vera malbonŝanc…o."

<5.10> Do, mi iris pied… al la universitato.

<5.11> En ties ĉefa domo estas la lekci…oj, en kiu… mi sekvas mia… lekcio… .

<5.12> Unue mi salutis miaj… kunstudento… sidant… ĉirkaŭ mi… .

<5.13> Post… mi aŭskultis, kio… lekciis la lekciisto, kaj aŭdis, kio… ŝi fine dir… al ni… .

<5.14> Tiu ĉi havis por ni… la informo… , ke ŝi baldaŭ ekzamen… nin, por povi konfirmi nian sukceson.

<5.15> Tio emociis min kiel ŝoko… ! Mi preskaŭ ploris.

<5.16> Tial mi hodiaŭ komencis studad… multeg… hor… , ĝis kiam noktiĝos.

<5.17> Sed premas min la timo, ke malgraŭ tio… mia streĉ… jam pov… est… tro malfru… .

<5.18> Mi certe ne ricev… sufiĉe multajn poentojn!

<5.19> Ho, mi mem est… kulpa! Kial mi ne pli frue eklern… ?

<5.20> Ĉion mi ĉiam far… kun malfru… !

<6.0> Klarigu jenajn vortojn per uzo en kompleta frazo:

<6.1> proksimulo (homo, proksima)

<6.2> urbano (homo, loĝi, urbo)

<6.3> lekciejo (ejo, aŭdi, lekcio)

<6.4> noktomezo (horo, mezo, nokto)

<6.5> geedziĝi (iĝi, edzo, edzino)

<6.6> senŝuulo (homo, sen, ŝuo)

<6.7> dormejo (ĉambro, dormi)

<6.8> paŭzeto (mallonga, tempo, ne, fari)

<6.9> vegetarano (homo, manĝi, viando)

<6.10> tasotenilo (ilo, per, oni, teni, taso)

<6.11> poste-ulo (homo, veni, post, oni)

<6.12> Kiomas? (kioma, horo)

<6.13> longharulineto (malgranda, virino, kun, longa, haro)

<6.14> pensadi (kutima, intensa, aŭ, ripeta)

<6.15> manĝemulo (homo, kutimi, multege, manĝi)

<6.16> malĝustatempemulo (homo, kutimi, ne, ĝusta, tempo)

<6.17> homaro (ĉiuj, homo, mondo)

<6.18> scivolema (ema, voli, scii)

<6.19> duobligi (igi, duobla, nombro, kvanto)

<6.20> antaŭulo (parenco, rekta, linio, antaŭ, oni)

<7.0> Temo:
Kion Birgit faras dum sia libertempo

<7.1>
Birgit havas ankaŭ plurajn hobiojn.
Unu el ili estas ofico, kiu ligas ŝin kun ŝia estonta profesio:
Ŝi helpas, per fakaj informoj produkti kaj redakti specialajn universitatajn paĝojn en la Interreto.
Temas pri scienca rubriko "lingviko" por studentoj.
En tiuj retaj paĝoj aperas artikoloj pri diversaj lingvoj, ne nur pri iliaj gramatikaj reguloj,
sed ankaŭ pri literaturo, speciale poezio.

<7.2> <-ec-> <Apposition>
Birgit estas ordinara membro en tuta rondo de kolegoj redaktistoj, kiuj redaktas aliajn ret-paĝojn.
Ili havas propran oficejon en la universitato, kun kopiiloj kaj skaniloj,
krom pluraj komputiloj kompreneble.

Pli altan rangon ol Birgit havas la ĉef-redaktisto,
kiu estas ankaŭ la respondeca ĉefo por la tuta universitata ret-paĝaro.
Kiel estro de la redaktistaro li prezidas ties kunsidojn.

<7.3>
Birgit oficas ankaŭ, elektante kelkajn artikolojn kun lingvaj temoj el gazetoj
kaj raportante pri ili en tiu scienca rubriko "lingviko".

Al tiu ŝi krome ŝutas ekzemplerojn de poezio, kiujn ŝi kolektas el la Interreto kaj skanas,
kun permeso de la aŭtoroj, kompreneble.
Studento, kiu legis certan artikolon en iu numero de la rubriko kaj volas havi version sur papero,
povas mem elŝuti ĝin el la Interreto kaj presi ĝin.
Por tiu projekto ŝi ricevadas pozitivajn reagojn; kritiko aŭ indiko de eraro maloftas.

Fine ŝi organizis jam plurajn intervjuojn kun aliaj studentoj.

<7.4>
Dum ŝia cetera libertempo okupas ŝin diversaj faroj:
Ekzemple ŝi estas ofta aŭskultanto de muziko,
aŭ de sia poŝtelefono, aŭ hejme de diskoj per diskilo.

Sed ŝi ankaŭ ŝatas rigardi filmojn sur la ekrano de sia komputilo,
eĉ ĝis malfrue en la nokto.

Plie ŝin interesas teatro kaj kino:
Volonte ŝi de tempo al tempo rigardas teatraĵon en teatrejo,
iom pli ofte belegan filmon en kinejo.
Precipe plaĉas al ŝi modernaj Francaj filmoj.

<7.5>
Fine ŝi ŝatas fari fotojn, sed ne kiel veran arton, ĉar ŝi ne fotas kun la okuloj de artisto
nek havas ekster-ordinaran fotilon kiel profesia fotisto.

Nur sporti por ŝi ne estas plezuro; sporton ŝi trovas tute malinteresa.

<8.0>
Mariŝa, kisu min (popolkanto el Slovakujo)

Se en via lernorondo estas, kaj viroj, kaj virinoj, tiam kiel apartaj ĥoroj la virinoj kantu la strofojn,
dum la viroj kun laŭta voĉo kantu la rekantaĵon.
Tio plej amuzas, ankaŭ sen postuli realajn kisojn, sed ne estu avaraj, aplaŭdante unu la aliajn.

<8.1>
1. ./. Ĉiuj knaboj kaj knabinoj amas sin,
nur neniu junuleto amas min. ./.

<8.2>
(rekantaĵo:)
./. Mariŝa, kisu min,
sen peto al patrin',
ŝi juna same faris,
pri kisoj ne avaris. ./.

<8.3> <-nj->
2. ./. Batas panjo, batas panjo, batas min,
ĉar mi amas, ĉar mi kisas, knabo, vin. ./.

<8.4>
3. ./. Sidas panjo, sidas panjo, sur kortet',
dum mi estas en kamero kun knabet'. ./.

<8.5>
fonto: Sten Johansson

<8.6>
Ludu la kanton nun kiel ŝercan teatraĵon.
(Se vi ne estas en lernorondo: Domaĝe! Tiam vi povas nur legi la tekston.)

<8.7>
Mariŝa: Ho, mi sentas min amata de neniu. Mi povus plori.
Ĉiuj miaj amikinoj havas amikon, kun kiu ili interkisas.
Nur mi konas neniun, kiu volas min kiel amikinon.
Sed ... ĉu tie ne venas beleta junulo?

Knabo (venas):
Saluton, Mariŝa. Ho, kia vido! Kiom bela vi estas! Plaĉas al mi via vizaĝo.
Tio tre emocias min. Mi pensas, ke mi amas vin.
Mi volas esti kun vi, mi volas resti kun vi, kaj kisi vin, kisi vian belegan vizaĝon,
jes, kisadi, kisegi vian varman ruĝan buŝon.

La aŭskultantoj kantas:
Mariŝa, kisu lin, / sen peto al patrin'.
Ŝi juna same faris, / pri kisoj ne avaris.

<8.8>
Mariŝa: (ne scias, kion fari)
(per mallaŭta voĉo al la aŭskultantaro): Kion? Ĉu mi tuj kisu tiun knabon? Mi dubas.
(al la knabo) Saluton, knabo mia. Dankon, ke vi diras, ke mi estas bela.
Sed tio estas tro, mi ne estas bela, eble beleta, jes, eble iomete beleta.
Kaj ĉu tuj kisi mian buŝon? Tio estus tro rapida. Jen prenu unue mian manon. Ĉu tio ne sufiĉas?

Knabo (prenas ŝian manon kaj komencas kisi ĝin):
Ho, mia kor'! Kia mano!
(Rigardas la manon pli proksime, mallaŭte al si)
Kia mano!!! Mi povas legi la monolinion. Ŝi ricevos multan monon. Tio duobligas mian amon!
(Laŭte al Mariŝa) Ne, la mono - mi volis diri: la mano ne sufiĉas al mi, mi volas vin tuta,
sed unue mi nepre volas kisi vin! Tio certe estos kiel suĉi mielon.

La aŭskultantoj ripetas: Mariŝa, kisu lin ...

<8.9>
Panjo (alvenas, rimarkas ilin kaj ekkrias): Ha! Kion mi vidas?
Knabo: Ve, ŝi venas tro frue!
Panjo (kolere): Li volas kisi Mariŝan. Tio ne eblas. Mi malpermesas tion!
(al la knabo) Prenu viajn manojn for de mia filino!
(al la aŭskultantaro) Ho, mi konas la junajn virojn. Unue oni interkisas kaj poste oni havas la problemojn:
Neniun monon, neniun domon, neniun poŝtelefonon, sed bebon!

Knabo (kun timo): Ĉu tia estas ebla? Kia eventuala bopatrino!
Panjo (al Mariŝa):
Unu aferon mi diras al vi: Vi ne kisos tiun knabon ĉi tie, aŭ mi batos vin, ĉu vi komprenas?
(Ŝi for-iras dekstren kaj restas tie, kie ŝi laboras en la korto)

<8.10>
Mariŝa (al la knabo):
Mi ne komprenas panjon, kial ŝi mallaŭdas nin.
Kiam ŝi estis juna, ŝi tute ne estis avara pri kisoj kaj multege kisadis la knabojn.
Mi scias tion de mia paĉjo.
Sed kion fari? Se ŝi diras, ke ŝi batos min, ŝi ankaŭ certe faros tion, sen kompati min.

La aŭskultantoj kantas: Mariŝa, kisu lin ...,
dum la knabo kantas: Mariŝa, kisu min ...

<8.11>
Knabo:
Sed ŝi malpermesis, ke mi kisas vin ĉi tie. Ĉu ni ne povas iri en la domon por interkisi?
Mariŝa (kun laŭdo al li):
Bonege! Tio ĉi estas la solvo. Venu kun mi en mian kameron.
(Mariŝa kaj la knabo iras maldekstren)
Mariŝa (ridas):
Panjo estas nun en la korto, dum la knabo kaj mi estas en mia kamero kaj interkisas.
(Ŝi kaj la knabo ridas kaj ili forte interkisas.)

La aŭskultantoj kantas: Mariŝa, kisu lin ...

(Fino)

<9.0> Demandu aliajn pri la temo:
Kion vi faras en via libertempo?

Se vi ne scias vorton por certa faro, rigardu en vortaron.
En la Interreto estas ekzemple la Reta Vortaro. Ĉu vi mem eltrovos ties ret-adreson?

<9.1> Kiujn hobiojn vi havas?

<9.2> Por kiu arto vi estas sentema?

<9.3> Ĉu vi fotas per ekster-ordinare malgranda fotilo?

<9.4> Kiom da sportejoj estas en via urbo?

<9.5> Ĉu vin interesas la arto, fari fotojn kiel fotisto?

<9.6> Kiom ofte en la jaro vi iras al teatro?

<9.7> Se temas pri kino: Kiaj filmoj plaĉas al vi?

<9.8> Kiam vi uzas poŝdiskilon anstataŭ diskilo?

<9.9> Kiun sporton vi ŝatas dum via libertempo?

<9.10> Kiel ofte vi sportas, ĉu ĉiutage?

<9.11> Ĉu vi emus kunludi en popola teatro?

<9.12> Kiun popolan arton vi konas?

<9.13> Kiom da muzik-diskoj vi havas?

<9.14> Ĉu vi havas ankoraŭ ion sur kasedoj?

<9.15> Ĉu vin logus, ankaŭ mem skribi libron?

<9.16> Kiun muzikiston vi ŝatas aŭskulti?

<9.17> Ĉu vi scipovas ludi iun muzik-instrumenton?

<9.18> Kiel ofte vi al-iras la Interreton?

<9.19> Kiuj paĝoj en la Interreto vin plej interesas?

<9.20> Ĉu vi iam jam skribis artikolon por iu rubriko de gazeto aŭ de la Interreto?

<9.21> Ĉu vi bezonas ankaŭ kopiilon?

<9.22> Kiam vi skribas ankoraŭ permane?

<9.23> Kial vi lernas Esperanton?

<10.0>
Temo: Mallongaj formuloj por saluti, deziri, ktp.

<10.1> Kiel oni salutas kiam dum la tago. Legu jenan tekston. Ĉu vi komprenas la tuton?

Estas nun la 10a horo.
Kion vi tiam kutime deziras renkontante alian personon?

Estas nun la 14a horo.
Kion vi tiam kutime deziras renkontante alian personon?

Estas nun la 19a horo.
Kion vi tiam kutime deziras renkontante alian personon?

Estas nun la 22a horo.
Kion vi tiam kutime deziras renkontante alian personon?

Estas nun la 8a horo.
Kion vi tiam kutime deziras renkontante alian personon?

Estas nun la 23a horo kaj vi iras dormi.
Kion vi deziras?

Kiu estas la kompleta formo de la deziro
"Bonan matenon!" / "Bonan tagon!" / "Bonan vesperon!" / "Bonan nokton!" ?

Kiu estas la detala formo de la diro
"Saluton!" / "Dankon!" ?

Kiu estas la detala formo de la voko
"Gratulon!" / "Sanon!" / "For!" / "Ĝis (la)!" ?

Ĉu vi konas pliajn formulojn?
Demandu pri ilia detala formo per similaj demandoj kiel supre!

<11.1>
Birgit eksidas antaŭ la ekrano de sia komputilo kaj klakas sur kelkajn klavojn.
Ŝi ekigas programon por korespondado per la reta poŝto, tiel nomata retpoŝto.

Ĉiun tagon ŝi ricevas tiel multajn retajn poŝtaĵojn, ke necesas filtri ilin.
Kelkaj homoj trudas mesaĝojn al aliaj, t.n. trudmesaĝojn.
Ekzistas speciala programo por apartigi tiujn el la amaso de la alvenintaj mesaĝoj
kaj por konsili, ilin forviŝi. Tiun programon oni nomas "filtrilo de trudmesaĝoj".

<11.2>
Birgit tajpas per la komputila klavaro retmesaĝon al sia kuzino Anjo.

La programo mem aldonas la kurantan daton.

La retmesaĝo tekstas jene:

<12.0> <pra->
Vortoj por pli foraj parencoj

La plej multaj vortoj por parencoj, kiuj estas du generaciojn aŭ pli for de mi, komenciĝas per la antaŭsilabo pra-.

<12.1>
Same kiel en la Germana, pra- ne nur montras al la antaŭaj generacioj, sed ankaŭ al la postaj:

Patro de unu el miaj ge-avoj estas pra-avo,
dum filo de unu el miaj genepoj estas pranepo.
Per pra- oni nomas ankaŭ kelkajn forajn parencojn ekster la rekta linio:

Frato de miaj avoj aŭ avinoj estas pra-onklo,
filo de nevo aŭ nevino estas pranevo de mi.

<12.2>
Same kiel bo- metu ankaŭ pra- antaŭ eventualan antaŭsilabon ge-:

La gepatroj de miaj geavoj estas miaj prageavoj.
La gefiloj de miaj genepoj estas miaj pragenepoj.

<12.3>
Principe oni povas uzi pluroblan pra-, tiel ke pra-pra-avo estas avo de mia avo,
sed kutime oni nomas antaŭulon, kiu vivis pli ol ĉirkaŭ tri generaciojn antaŭ mi,
ĝenerale per la seks-neŭtra vorto pra-ulo.
Tamen parenco, kiu vivos pli ol ĉirkaŭ tri generaciojn post mi, estas poste-ulo.

<12.4> <Schema "Mia parencaro" herunterladen>
Ripetu nun la vortojn por parencoj laŭ la skemo "Mia parencaro" kaj kompletigu ĝin per pliaj vortoj kun pra-.
Poste kontrolu vian sukceson en la parto kun la solvoj por tiu ĉi leciono.

Vi povas nun preni kajeron kaj provi, desegni per krajono la skemon de la parencaro de via familio.

Cetere pra- aperas ne nur en vortoj por parencoj, ĝi servas ankaŭ por nomi aliajn "praajn" aferojn.

Kaj nun ludu la interparolon mem!

Für das Sprachexamen auf dem Niveau B1 müssen Sie 14 Themen aus dem Alltag beherrschen und darüber reden bzw. einen kleinen Aufsatz schreiben können. Da die benötigten Wörter (Berufe, usw.) sehr individuell ausfallen, kann ein Lehrbuch nicht sämtliche Situationen berücksichtigen. Die in den folgenden Lektionen behandelten 15 Themen sind daher als Beispiele anzusehen. Überlegen Sie im Einzelfall, was bei Ihnen anders ist. Suchen Sie sich die von Ihnen benötigten speziellen Vokabeln aus einem Wörterbuch zusammen und verfassen Sie daraus Ihren Prüfungsdialog bzw. Ihren Aufsatz. Beachten Sie, dass Sie in einer Prüfung keine allzu persönlichen Dinge beantworten müssen; Sie können also auch beliebig von der Wahrheit abweichen. Es geht ja darum, Ihre Redegewandtheit zu überprüfen, nicht darum, Sie auszuhorchen.

• sinprezento, de onia familio, personaj indikoj
• profesio de la ekzamenato kaj de familianoj
• familiaj festoj, tradicioj

Preparu vin per jenaj ŝtupoj:
- Lernu la necesajn novajn vortojn.
- Poste kompletigu kaj lernu la ekzemplan dialogon.
- Fine skribu similan dialogon per viaj personaj indikoj.

(Wo geschweifte Klammern sind, müssen Sie etwas einfügen.
Schrägstriche geben mögliche Alternativen an.)

Bonan tagon, mi estas Maria Majer, la ekzamenanto.
Ĉu vi povas prezenti vin?

Bonvolu literumi vian familian nomon!

Dankon, mi notis ĝin. Kaj ĉu vi havas familion?

Ĉu vi loĝas kun via familio?

Ĉu vi estas edz{in}o?

Kiun profesion vi havas?

Bone. Ĉu vi volonte laboras?

Kaj kion faras viaj gepatroj?

Ĉu vi de tempo al tempo havas feston en la familio?

Ĉu festoj pro certaj tradicioj estas kroma aldono?

Via raporto estis tre interesa. Koran dankon!

<15.0> <eks-> <-ing->
La konstru-radikoj de Esperanto

Lernu en tiu ĉi ĉapitro la lastajn mankantajn konstru-radikojn de Esperanto.

1 antaŭsilabo: eks-

Ekzempla frazo:
Mia eks-edzo loĝas en la sama urbo, cetere kune kun eksa amikino de mi.

1 sufikso: -ing-

Ekzempla frazo:
Se oni bezonas elektron por aparato, oni ŝtopas ties ŝtopilon en malgrandan ingon kun du truoj, nome, en ŝtopilingon.

Do, Esperanto havas kvardek du konstru-radikojn.

Ripetu la konstru-radikojn de Esperanto.
Kontrolu unue, ĉu vi memoras kaj komprenas ĉiujn:
11 antaŭsilaboj:
bo-, ĉef-, dis-, ek-, eks-, fi-, ge-, mal-, mis-, pra-, re-
31 sufiksoj:
-aĉ-, -ad-, -aĵ-, -an-, -ar-, -ĉj-, -ebl-, -ec-, -eg-, -ej-, -em-, -end-, -er-, -estr-, -et-, -id-, -ig-, -iĝ-, -il-, -in-, -ind-, -ing-, -ism-, -ist-, -nj-, -obl-, -on-, -op-, -uj-, -ul-, -um-

Vi konas pli da vortoj ol vi scias. Enmetu konstruradikojn en jenajn frazojn kaj ripetu la frazojn en la Germana.

<15.1>
Esperanto-parolantoj estas Esperant{?}oj, kaj oni diras:
Tie, kie ili estas, estas Esperant{?}.

<15.2>
Kiam iu membras en Esperanto-grupo, tiu estas grup{?}o kaj nomata "samide{?}o".

<15.3>
La ŝtup{?}o, sur kiu mi iras supren al mia loĝ{?}o, havas altajn ŝtupojn el fero.

<15.4>
Plenkresk{?}oj nur {?}facile akceptas, ke iliaj {?}filoj daŭre ret{?}as.

<15.5>
Post al{?}o oni ricevas tujan konfirm{?}on.

<15.6>
Zamenhof kurac{?}is multajn homojn. Komence li estis ĝenerala kurac{?}o, poste, pli speciale, okul{?}o.

<15.7>
- Kia muso ne estas {?}o de muso?
- Nu, tio estas {?}e facila: komputila muso.

<15.8>
Tiu ĉi misa vorto en mia teksto ne estas eraro, mi simple {?}tajpis ĝin.

<15.9>
Io legata estas leg{?}o, io skribita estas skrib{?}o, kaj io aldonata aŭ aldonita estas aldon{?}o.

<15.10>
{?}donita feliĉo estas plur{?}a feliĉo.

<15.11>
La gepatroj de Ana nomas ŝin ĉiam nur A{?}o, dum Ana diras al ili "pa{?}o kaj pa{?}o".

<15.12>
Kiu ĉiam volas {?}scii ĉiujn nov{?}ojn, estas tre scivol{?}a.

<15.13>
La akcidenton kaŭzis la troa rapid{?}o de la difekta aŭto.

<15.14>
Mi havas 8 {?}ge-avojn kaj 8 {?}{?}avojn,
sed la {?}uloj de mia {?}familio ne estas inter miaj antaŭ{?}oj.

<15.15>
Bonan tagon, {?}sinjoroj Majer! Pardonon, ke mi ne tuj {?}konis vin.

<15.16>
Mi ne dirus, ke tiu libro estas nepre leg{?}a, sed ĝi certe estas leg{?}a.

<15.17>
{?}o estas speciala instruo, ofte kun {?}oj, kiuj kredas je ĝi kaj vivas laŭ ĝi, ankaŭ profesie.

<15.18>
"Kamarado" signifas "kamer-kun{?}o" aŭ "sam-kamer{?}o".

<15.20>
Mi demandis Katarinon, ĉu ŝi volas {?}i mia edz{?}o,
sed tiu {?}ulino rid{?}ante nur mokis min per la voko: "Tion la dioj malhelpu!"

<15.21>
Ujeto kun truo, en kiun oni povas meti ovon, estas ov{?}o.

<15.22>
Sufikso estas vort{?}o, sed libro kun listoj de vortoj, ordigitaj laŭ la alfabeto, estas vort{?}o.

<15.23>
Por kelkaj okazoj ekzistis nek kaŭzo nek plano, ili ŝajne de si mem {?}estis.

<15.24>
Diri la liternomojn de vorto laŭvice, estas liter{?}i.

<15.25>
Oni indikas malbonan edukon, kiam oni manĝ{?}as per la fingroj kaj ne per la manĝ{?}aro.

<15.26>
Kie oni en-iras, tie estas la en-ir{?}o; kie oni el-iras, la el-ir{?}o.

<15.27>
Anstataŭ "Pollando" oni povas diri ankaŭ "Pol{?}o".

<15.28>
Per komputilo oni povas ankaŭ kalkuli, sed kutime sufiĉas poŝkalkul{?}o.

<15.29>
"Plulegi" signifas "daŭr{?}i la leg{?}on".

<15.30>
Instru{?}o de lern{?}o estas samtempe ankaŭ eduk{?}o.

<15.31>
Por paŭzi mi volonte trinkas kafon en kaf{?}o aŭ manĝas picon en pic{?}o.

Nun diru unu vorton kun konstruradiko al alia kursano, kaj tiu formu kompletan frazon, en kiu aperu via vorto.

Kia malbonŝanc! Nun mi sci, kial vi loĝ en Stult-urbo.
Se vi ne est sinjor Majer kaj se krom vi telefon numer est malĝust,
kial do, ĉe ĉiu di, vi entut ir al la telefon?

(fin koler la telefon interparol)

<17.0>
Ekzameno sur baza nivelo (B1),
Temo 2: Hejmo kaj ĉirkaŭo

• prezento de onia domo / loĝejo kaj ĉirkaŭejo
• prezento de onia loĝoloko / loĝokvartalo / vilaĝo
• studentohejmo aŭ luata loĝejo: Argumentu por kaj kontraŭ ambaŭ ebloj!

Lernu la necesajn novajn vortojn.
Poste kompletigu kaj lernu la ekzemplan dialogon,
kaj fine skribu similan dialogon per viaj personaj indikoj.

(Wo geschweifte Klammern sind, müssen Sie etwas einfügen, Schrägstriche geben mögliche Alternativen an.)

Bonan vesperon, mia nomo estas Karlo Koro.

Unue mi ŝatus scii, ĉu vi loĝas ankoraŭ ĉe via familio.

Ĉu vi loĝas en domo aŭ en loĝejo?

Kie en la domo estas ĝi: sub la tegmento, en la kelo, aŭ en kiu etaĝo?

Kiel hela aŭ kiel malhela estas via loĝejo?
Nome, helo estas grava eco de loĝejo.

Bone, kaj kia estas la ĉirkaŭejo?

Ĉu vi vespere ofte renkontiĝas kun amikoj?

Se vi ne povas loĝi hejme, estas du kontraŭaj ebloj:
Vivi en luata loĝejo aŭ en studenta hejmo: Kion vi preferas?

Bone, koran dankon pro viaj informoj.
Mi nun bone povas imagi vian loĝejon kaj ĝian ĉirkaŭon.

Ĝis revido, {nomo de la ekzamenito}!

(Melodio: Auf Wiedersehen! Auf Wiedersehen!)
Esperanta versio: © Rudolf Fischer

Nun diru "Ĝis / revido!" ni!
Ne restu longe for!
Sen ĝojo vivos mi sen vi,
doloros mia kor'.

Ni diru "Ĝis / revido" nur!
Al vi konfesas mi:
Sen vi ne estos plu plezur'
ĝis la revid' kun vi!