Lektion 4 / leciono kvar

In dieser Lektion lernen Sie die noch ausstehenden Laute des Esperanto kennen,
außerdem das Zahlensystem und einen weiteren großen Teil der Wortformen des Esperanto.

<1.0> <eŭ>
Vortoj por la parencoj

Vorübungen:
La elparolo de eŭ kontraŭ eu:

• eŭ sonas kiel unu silabo, nome e kaj mallonga u,

• eu estas du sonoj, nome e kaj u en du apudaj silaboj.

Elparolu nun mem:

Eŭropo 'Europa': Eŭ-ro-po (tri silaboj),
neŭtra 'unbestimmt': neŭ-tra (du silaboj),
neŭtrala 'neutral': neŭ-tra-la (tri silaboj)

neutila 'unnütz': ne-u-ti-la (kvar silaboj),
neu 'verneine': ne-u (du silaboj)

<1.1> <-ar->
Mia parencaro

Frato de mia patro aŭ de mia patrino estas onklo de mi.
Filo de mia onklo estas kuzo de mi.
Mi havas dek gekuzojn.
Filo de unu el miaj gefratoj estas nevo.
La patro de mia patro aŭ de mia patrino estas avo de mi.
Filo de mia filo aŭ de mia filino estas nepo.

<1.2> <bo-> <-id->
bo- kaj -id-

Ĉiuj vortoj por familiano de mia edzo (aŭ edzino) havas la antaŭ-silabon bo-.
Geedzoj havas do "bofamilion".

Ekzemploj:
La gepatroj de mia edzo (aŭ edzino) estas do mia bopatro kaj mia bopatrino.
La edzo de nia filino estas nia bofilo.

Se vorto por parenco bezonas, kaj la antaŭsilabon bo-, kaj la antaŭsilabon ge-,
tiam bo- estas la unua el ambaŭ, ekzemple:

Mia bopatro kaj mia bopatrino estas kune miaj bo-gepatroj.
La gefratoj de mia edzo/edzino estas miaj bofratoj kaj miaj bofratinoj,
kune ili estas miaj bo-gefratoj.

Se vi estas edzino, vi eble ankaŭ naskas bebojn.
Tiuj post certa tempo same havas infanojn ktp.
Ĉiuj gefiloj, genepoj ktp. estas la idoj de via edzo kaj vi; ili kune estas via "idaro".

Ankaŭ bestoj havas "idojn", ekzemple oni povas diri:
"La hundo bone zorgas pri siaj hundidoj."

<1.3> Vortoj neŭtraj aŭ ne neŭtraj pri la sekso

"Parenco" estas seks-neŭtra vorto, same ido.
La aliaj vortoj por parencoj ne estas seksneŭtraj,
ĉar ekzistas formoj de ili, apartaj por viroj kaj virinoj:

• La formoj sen "-in-" nomas nur virojn.

• Ĉiuj formoj kun -in- nomas nur virinojn.

Komprenu ankaŭ la vorton "amiko" seksneŭtra!

Ekzemplo:
"Vi demandas, kiom da amikoj mi havas. Mi havas ok amikojn."
Oni nun ne scias, ĉu estas viraj aŭ virinaj amikoj.

Ankaŭ la vorton "li" oni uzas iafoje seksneŭtra:
Se oni ne scias, ĉu iu homo estas vira aŭ ina, oni diras "li".

<1.4> (Dialogo)

<2.0> <-u>
Formu novajn vortojn por parencoj

<2.1> Fratino de unu el miaj gepatroj estas {?} de mi.

<2.2> La patrino de mia edzino estas mia {?}.

<2.3> Frato de mia edzino estas {?} de mi.

<2.4> La kvin gefiloj de mia fratino estas miaj {?}.

<2.5> La gepatroj de miaj gepatroj estas miaj {?}.

<2.6> La gepatroj de mia edzo estas miaj {?}.

<2.7> La naŭ gefiloj de miaj gefiloj estas miaj {?}.

<2.8> Filo de mia onklo estas {?} de mi.

<2.9> La patro de mia patrino estas {?} de mi.

<2.10> Filo de mia avino estas mia {?} aŭ {?} de mi.

<2.11> La gefratoj de mia frato estas: miaj pliaj {?} kaj miaj {?} kaj mi.

<2.12> Filino de mia avino estas mia {?} aŭ {?} de mi.

<2.13> Filino de mia onklino estas {?} de mi.

<2.14> La sep genevoj de mia onklo estas:
miaj kvar ge{?} (sen liaj ge{?}), miaj du ge{?} kaj mi.

<2.15> Mia {?} estas la bofilino de miaj gepatroj,
kaj la geedzoj de miaj {?} estas la aliaj bogefiloj de ili.

<3.0>
Via familio

Respondu nun jenajn demandojn pri via familio!
(Ŝercu aŭ moku eble:
"Ho, mi bedaŭras, ke jes / ne!" aŭ:
"Ho, mi bedaŭras, ke mi (ne) estas / havas ...!")

<3.2>
Ĉu vi loĝas ĉe via familio,
aŭ for: aŭ en studenta hejmo, aŭ en propra loĝejo?

<3.3> Ĉu viaj ge-avoj vivas ankoraŭ?

<3.4> <plej>
Kiom da gefratoj vi havas?
Se vi havas gefratojn, ĉu vi estas la plej aĝa el viaj fratoj kaj fratinoj?

<3.5> Mi ne scias vorton en Esperanto: Kion oni diras anstataŭ "filo de ge-onkloj"?

<3.6> Ĉu vi estas edzo/edzino aŭ fraŭlo/fraŭlino?

<3.7> Kies gefiloj estas viaj gepatroj?

<3.8> Ĉu vi konas bildojn de ĉiuj viaj geavoj?

<3.9> Ĉu vi volas havi multajn genepojn?

<3.10> Kion oni diras anstataŭ "filino de la gefiloj" en Esperanto?

<3.11> Ĉu vi volas diri al mi, kiom da nevinoj vi havas?

<3.12> Ĉu "kuzino" estas la ĝusta vorto por "filo de la onklino"?

<4.0> <Zahlen>
La sistemo de la nombroj en Esperanto

Nombroj estas gravaj, ĉar ili estas tre oftaj en la ĉiutago.
Oni aplikas ilin por nombri, mezuri kaj kalkuli.

La nombrovortoj de Esperanto estas:
nul, unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek, cent, mil.

Daraus ergeben sich durch Kombination die Grundzahlen, z.B.:
dek tri (13), okdek kvin (85), mil naŭcent tridek unu (1931) usw.

Die Ordnungszahlen sind die entsprechenden Adjektive:
nula, unua, dua, …, deka, dek-unua, …

Die Zahladverbien sind die entsprechenden Adverbformen:
unue, due, …, deke, dek-unue, …

Por tre grandaj nombroj ekzistas jenaj substantivoj:
miliono (unu unuo kaj ses nuloj), miliardo (unu unuo kaj naŭ nuloj) kaj biliono (unu unuo kaj dek du nuloj).

Ĉu vi volas lerni pliajn detalojn pri la Esperanta nombrosistemo?
Tiam legu la regulojn pri nombroj ĉe <Zahlen> en la gramatiko.

<4.1>
Kaj nun bonvolu montri, kiel oni nombras en Esperanto:

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10

Kaj nun legu ankaŭ aliajn formojn de la nombrovortoj:

1a leciono, 2a leciono, 3a leciono, ... kaj tiel plu

1e, 2e, 3e, ... k.t.p.

<4.2>
Legu tiujn nombrojn Esperante:
0
47
24
99
13
81
40
12
67
11

<4.3>
Kaj nun diru jenajn nombrojn Esperante:
100
247
324
999
613
781
940
512
167
111

<4.4>
Kaj nun uzu ankaŭ la nombrovorton "mil" (1.000):

3.247
7.324
2.008
9.011
28.333
1.547
18.175
11.111
654.823

<4.5> <-as> <-obl->
Apliku nun la nombrojn por facilaj kalkuloj:

Kiom estas unu plus sep?
Kiom estas dek unu minus tri?
Kiom estas tri oble naŭ?
Kiom estas mil cent tri minus kvin?
Kiom estas dek oble cent?
Kiom estas minus ses plus ses?

Nun vi scipovas nombri kaj kalkuli kaj estas entute sperta pri la nombrosistemo de Esperanto.
Mi gratulas, vi rajtas mem laŭdi vin!

<4.6> <-er->
Apliko de facila tekniko por kalkuli
(malgranda ŝerco)

Unua persono:
Jen mi havas simplan aferon por vi:
Kiom da mono mi ricevas, se vi donas al mi naŭcent naŭdek naŭ eŭrojn
kaj okdek ok cendojn plus dek du cendojn?

Dua persono:
He, mi ne havas kalkulilon kun mi!
Hm, mi bezonas facilan metodon por kalkuli ...
Ho, jen, tiu tekniko taŭgas:
Se mi havas la tutan sumon en cendo-moneroj, estas multa mono,
sed se mi havas la naŭcent naŭdek eŭrojn en biletoj, estas malmulta mono, ĉu?

Unua persono:
Tiam metu bonvole vian "malmultan monon" en mian manon!

Dua persono:
Ha, vi volis nur moki min. Finu tiun malbonan ŝercon! Mi ne estas stultulo!

<5.0> <-as> <-is> <-os>
Specialaj vorto-partoj en Esperanto:

• vorteroj
• tempoformoj kun -as, -is kaj -os

Multaj Esperanto-vortoj havas parton, kiu mem signifas ion.
Tian parton oni nomas vortero.

Specialaj vorteroj estas la antaŭ-silaboj en la antaŭo de iu vorto kaj la sufiksoj en la malantaŭo.

Vorteroj, kiuj (eble plus -o, -a aŭ -i) estas kompletaj vortoj kaj tial povas stari solaj, estas radikoj.

En Esperanto ekzistas speciala grupo de radikoj, kiujn oni kutime uzas por konstrui vorton.
Tial "Esperanto en dialogo" nomas ilin konstru-radikoj.
Ili estas specialaj antaŭ-silaboj aŭ sufiksoj.

Konstru-radikoj estas ekzemple la antaŭsilaboj mal-, ge-, bo- kaj la sufiksoj kiel -in-, -et-, -id-".

Ekzemplo:
La vorto elparolas havas la vorterojn el, parol kaj -as.
El kaj parol estas radikoj, dum la vortero -as neniam staras sola, do ne estas radiko.

Formoj de verboj ofte havas -as, -is aŭ -os je la fino:
Tiuj vorteroj indikas tempoformon, nome

• -as por la prezenco
• -is por la preterito
• -os por la futuro

<5.1> <-em->
Bruno kaj lia amiko

Antaŭ nelonge Bruno en sia studentohejmo interparolis kun alia studento,
kies nomo estis Udo. Bruno komunikis al li:

Udo opiniis malsame:

Tiam Bruno estis iom kolera kaj respondis:

Udo ridetis:

Bruno moke kritikis:

<5.2> <-ind->
Kio okazis hieraŭ en la hejmo de gesinjoroj Majer.

Metu la vorterojn -as, -is aŭ -os de la tempoformoj en la tekston tie, kie ili mankas.)

Hieraŭ gesinjoroj Majer est… en la salono.
Sinjorino Majer leg… libron, sinjoro Majer leg… gazeton.
Tiam, post longa tempo, nome post pli ol unu jaro, ven… ilia filo Bruno, kiu vol… viziti ilin.
Tia vizito est… inda je bona aspekto.
Sed Bruno surmetis malbelajn vestojn, do, li aspekt… tute mal-eleganta.

<5.3>
Li est… nur en subĉemizo kaj pantalono, surhav… nek ĉemizon nek ŝuojn,
kaj, kio est… la plej malbona afero, liaj haroj est… tiel longaj,
ke apenaŭ io de lia vizaĝo est… videbla.
Tial la gepatroj ne rekon… la ŝajnan fremdulon, kaj ili demand… :
"Kia ulo ven… jen al nia domo?
Lia antaŭo iom simil… al Bruno,
sed tiu senŝu-ulo tie ja ne pov… esti nia filo!"

<5.4>
Apenaŭ Bruno vol… frapi la pordon de la domo, tiam lia patro jam malferm… ĝin kaj vok… kolere:
"He ho! Kion vi vol… tie ĉi? Ni donas nenion! For! Aŭ mi vok… la policon!"

Tio ŝokis Brunon tiom, ke li ne respond… , sed kur… for, sen diri ion, eĉ ne "Ĝis revido!"
Kiam Bruno re-est… en la studentohejmo, li bone memor… , kion lia dubema amiko antaŭe dir… .
Udo fakte prav… .

<6.0>
Ŝerca dialogo: Ega sperto
(Kompletigu la tekston per -as, -is, -os, -i aŭ -u)

<6.5>
1a persono:
"Vere, tio tuŝ… min! Kiom bonŝanca tio estas por mi!
Fakte, vi bril… per povo, kiu merit… varmajn gratulojn.
(Per akra moko)
Ĉar mi kred… vian egan sperton, mi tiam certe rajt… pet… vin, mia kara,
prunte don… al mi cent eŭrojn.
Mi est… tre danka al vi."

(Kaj nun ludu vi la ŝercon!)

<7.0> <indirekte Rede>
La rekta parolo kaj la nerekta parolo en Esperanto.

<7.1>
La baza regulo:
La tempoformo de la nerekta parolo en Esperanto estas la sama kiel en la rekta parolo.

Im Deutschen steht bei der indirekten Rede der Konjunktiv:
Er sagte: "Der Abend wird bald kommen." => Er sagte, dass der Abend bald kommen werde.
Im Esperanto bleibt einfach dieselbe Zeitform:
Li diris: "La vespero venos baldaŭ." => Li diris, ke la vespero venos baldaŭ.

Stellen Sie sich nun vor, dass Sie jemandem den Dialog aus Abschnitt 6 wiedererzählen.
Sie beginnen als Einleitung mit:
"Gestern traf Monika nach langer Zeit ihre alte Freundin Birgit wieder."
(Monika ist die 1. Person, Birgit die 2. Person.)
Geben Sie nun den restlichen Dialog in indirekter Rede wieder.
Der Anfang folgt jetzt im nächsten Abschnitt.

<7.2> <ek->
"Monika salutis Birgit(on). Tiu diris, ke ŝi povas legi la liniojn de la manoj de Monika.
Monika demandis, ĉu Birgit fakte ... Birgit respondis, ke ...
kaj tiel plu
Nun ekparolu mem!

Ein ausführlicher Vorschlag für den Rest der Nacherzählung in indirekter Rede findet sich bei den Übersetzungen dieses Abschnitts.

<8.0> <-n (Richtung)>
Indiki direkton

Regel für die Ableitung einer Richtungsangabe aus einer Ortsangabe:
Um im Esperanto aus einer Ortsangabe (wo?) eine Richtungsangabe (wohin?) zu machen, wird eine Markierung -n angehängt. (Näheres siehe Grammatik)

La viro iras sur la strato.
Kie iras la viro? Sur la strato. (Indiko de loko)

La viro iras (el la interna domo) sur la straton.
Kien iras la viro? Sur la straton. (Indiko de direkto)

Mi metis la seĝon antaŭ la tablon; nun ĝi staras antaŭ la tablo_.

Ankaŭ vortojn, kiuj indikas lokon per -e, oni markas per -n por indiki direkton:
Se vi volas iri al la centro de la vilaĝo, iru tien unue dekstren kaj tiam laŭ la dua strato maldekstren.
Ne restu tie, venu tien ĉi!
La virino ne estas hejme, ŝi iras hejmen.
La arbo staris dum multaj jaroj sur la tero. sed nun ĝi falis antaŭen sur la teron.

Malantaŭ la prepozicio al oni ne uzas la markon -n, ĉar al indikas ĉiam direkton.
Same ne malantaŭ el kaj de.
Ekzemple: La viro venas el sia_ domo_ al la strato_.

<8.1>
Formulieren Sie mit Hilfe von Vorgaben weitere Beispiele für die Unterscheidung von Ort und Richtung.

Die Vorgaben bestehen aus zwei Teilen, die in Klammern eingerahmt sind. Der Richtungsfall kann in der ersten oder der zweiten Vorgabe gebraucht werden – oder auch gar nicht! Wenn sowohl Richtung als auch Ort möglich sind, wird ein Hinweis gegeben (loko 'Ort', direkto 'Richtung'), ob man Ort oder Richtung ausdrücken soll. Außer den Fragewörtern kie und kien werden Sie auch noch andere benötigen.

Beispiel für eine Vorgabe:
(bebo, kuŝi, en, lito) (patro, meti, bebo, en, lito)

Daraus erzeugte Sätze:

<8.2>
(lakto, ankoraŭ, ne, en, botelo) (patrino, meti, lakto, en, botelo)

<8.3>
(direkto: hundo, salti, en, ĉambro) (loko: hundo, salti, en, ĉambro)

<8.4>
(mi, veni, en, hejmo) (mi, vivi, en, hejmo)

<8.5>
(infano, sidi, en, ĉambro) (infano, iri, el, ĉambro)

<8.6>
(patrino, teni, libro, en, mano) (patrino, meti, libro, sur, tablo)

<8.7>
(filo, rigardi, al, televidil) (direkto: filo, rigardi, en, libro)

Bemerkung:
Nach rigardi, meti, skribi und einigen anderen Verben liest man auch oft die einfache Ortsangabe anstatt der Richtung. (Einfluss der jeweiligen Muttersprache.)

<8.8>
(junulino, veni, el, domo) (studento, veni, al, studenta hejmo)

<8.9>
(loko: infano, salti, en, lito) (direkto: infano, salti, en, lito)

<8.10>
(botelo, fali, el, mano) (direkto: botelo, fali, sub, lito)

<8.11>
(filo, esti, en, ĉambro) (direkto: tiam, filo, iri, antaŭ, ĉambro)

<8.12>
(patro, iri, al, ĉambro) (patro, sidi, en, ĉambro)

<8.13>
(bildo, esti, sur, muro) (direkto: bildo, fali, apud, lampo)

<8.14>
(direkto: bildo, fali, sur, tablo) (bildo, fali, de sur, tablo)

<8.15>
(kato, veni, de sub, tablo) (direkto: kato, iri, sub, tablo)

<8.16>
(gepatroj, rigardi, en, bebolito) (gepatroj, rigardi, al, fileto)

<9.>
Ripeto de la vortoj por parencoj

Unue vi povas kopii jenajn skemojn de la familianoj: <1an Skemon montri!> <2an Skemon montri!>

La unua skemo estas por la parencoj, kiujn vi povas havi, se vi estas fraŭl(in)o.
La dua skemo estas por la parencoj, kiujn vi povas havi, se vi estas edz(in)o.

Rigardu nun la unuan skemon kun la kestoj:
En la centro estas kesto kun la vorto Mi.
Ĉirkaŭ ĝi estas pliaj kestoj kun vortoj por parenco(j).
Ĉu vi memoras tiujn vortojn?

La kestoj super Mi estas por miaj gepatroj.
Do, mi skribas patro en la maldekstran keston kaj patrino en la dekstran keston.

Patro kaj patrino estas miaj gepatroj.
Do, mi skribas gepatroj en la keston super patro kaj patrino.

Dua skemo:
Ankaŭ en la dua skemo estas kesto kun la vorto Mi en la mezo. Do, vi diras:
La persono maldekstre apud Mi estas mia edz(in)o.
Do, mi skribas edz(in)o en la keston apud Mi,
kaj tiel plu, kaj tiel plu ... ĝis kiam vi finis tion.
La kestoj de la dua skemo, kiu estas en la rekta linio sub tiuj de via edz(in)o kaj vi, formas vian idaron.

Poste rigardu la skemon kun la kompleta solvo je la fino de tiu ĉi leciono.
Ĉu vi sukcesis?
Se jes, vi meritas multan laŭdon.

<10.0> Ni kantu!
Bv. kanti jenan kanton kaj ripetu tiel la nombro-vortojn.

La kanto ekas per "10 boteloj",
sed en la postaj strofoj la nombro estas ĉiam je unu malpli pro falo de unu botelo.

<10.1> <…'> (Auslassungszeichen / Apostroph)
Dek boteloj pendas de la mur',
dek boteloj pendas de la mur'.
Sed se akcidente falos unu nur,
tiam naŭ boteloj pendos de la mur'.

<10.2>
Naŭ boteloj pendas de la mur',
naŭ boteloj pendas de la mur'.
Sed se akcidente falos unu nur,
tiam ok boteloj pendos de la mur'.

Ok boteloj pendas de la mur' ...

Certe vi jam antaŭe scias la daŭrigon de tiu ĉi kanto, ĉu ne?

Finu la kanton per jeno:

<10.3> (La fino de la infanokanto)
Unu botelo pendas de la mur',
unu botelo pendas de la mur'.
Sed se akcidente falos tiu nur,
tiam nul boteloj pendos de la mur'.

<11.0> <-aĵ-> Elparolo: La sonoj < ĵ > kaj < ĥ > <Buchstabieren>
La literoj de Esperanto

Esperanto havas kvin literojn kun "ĉapeloj",
nome ĉ, ĝ, ŝ, plie ĵ kaj ĥ (elparolu: ĉo, ĝo, ŝo, ĵo, ĥo).
La lastaj du estas novaj por vi, sed nun vi konas ĉiujn literojn de Esperanto.

La sono ĥ estas la plej malofta,
tial oni apenaŭ vidas vortojn kun la litero ĥ, eble jes eĥo kaj ĥoro.

Vortoj kun la litero ĵ estas pli oftaj,
ĉar ĵ estas ekzemple eĉ en unu sufikso, nome -aĵ-.
Per -aĵ- oni formas vortojn por konkretaj objektoj, ekz.:
alkoholo 'Alkohol' => alkoholaĵo 'alkoholisches Getränk'

aĵo tial signifas 'Ding', 'Sache'.

Kompletigu jenajn frazojn per la uzo de la sufikso -aĵ- aŭ per nenio, plie aldonu mankantajn finaĵojn
Tipp: Lassen Sie sich vorher mit der Maus die deutsche Bedeutung anzeigen.

<12.0> <-us> La us-formo de la verbo
Se mi estus vi, mi malĝojus.
(plia dialogo kun ŝerca enhavo)

(Nun du aliaj personoj ludu ankaŭ tiun ĉi ŝercan dialogon!)

<13.0>
Ripeto de novaj vortoj
Kompletigu jenajn frazojn kaj tiel dialogu kune.
Ek!

<13.3>
Frazoj, kiujn oni ofte {hört}:

Kiel oni agas, {so} la aliaj reagas.

Kies monon mi {bekomme}, ties {Lied} mi kantas.

Ne parolu {lange}, agu!

Kie estas volo, tie estas vojo.

Ne faru ion {gegen} aliaj, kion vi ne volas, ke ili faru kontraŭ vi.

{In Ordnung}! Nun mi komprenis, {danke}!

<14.0>
Assoziativ Wortpaare zusammenstellen (Wortschatzübung)

Finden Sie zu jedem der folgenden Wörter ein dazu bedeutungsmäßig passendes, verwandtes (z.B. auch das Gegenteil, manchmal gibt es mehrere Möglichkeiten) und formulieren Sie einen ganzen Satz dazu.
Diese Übung ist nicht nur zur Auflockerung da, sondern dient zur Unterstützung der Speicherung von Wörtern im Gehirn, weil das Gedächtnis überwiegend assoziativ (nach ähnlichen oder verwandten Bedeutungen) arbeitet.

Beachten Sie:
- Das passende Wort muss keineswegs auch irgendwo unter den vorgegebenen Wörter vorkommen.
- {??} steht für mehr als ein Wort.

<15.0>
Ĉu taŭgas -as, -is, -os aŭ -us?

Kiujn frazojn oni povas kompletigi per -as (Präsens), -is (Präteritum), -os (Futur) aŭ -us (Möglichkeit)?
Se pli ol unu formo estas ebla, nomu ĉiujn.

Memoru nun, kio okazis ĉe la domo de ges-roj Majer, kiam ilia filo Bruno volis viziti ilin.

<15.1>
Antaŭ nelonge Bruno hav… la ideon, viziti siajn gepatrojn.

<15.2>
Sed est… pli bone, se Bruno antaŭe anonc… sian viziton al ili.

<15.3>
Bedaŭrinde li ne far… tion kaj vizit… ilin sen antaŭe informi ilin.

<15.4>
Se la tuta vizaĝo de Bruno est… videbla, la gepatroj certe rekon… lin.

<15.5>
Sen ŝuoj kaj kun mal-elegantaj vestoj li aspekt… - mi dir… - kiel stranga ulo.

<15.6>
Se oni tiel vest… sin, est… kompreneble, ke aliaj homoj vok… "For!"

<15.7>
- Ĉu ankaŭ subĉemizo estas ĉemizo?
- Tio por mi ne estas certa, mi dir… , ke ne.

<15.8>
S-ro Majer diras, ke la antaŭo de la fremdulo iom simil… al sia filo Bruno.

<15.9>
Kiam Bruno vol… frapi la pordon, lia patro jam malferm… ĝin.

<15.10>
Se la patro salut… la fremdulon per en-ordaj vortoj, Bruno hav… ŝancon, ke la patro akceptis lin.

<15.11>
Nome, se Bruno dir… ion al sia patro, tiam tiu eble rekon… lin.
Kion la okuloj ne rekon… , tion rekon… la koro.

<15.12>
Kuri for, sen diri ion, ne pov… solvi problemon.

<15.13>
Se s-ro Majer memor… la tempon, kiam li mem est… juna, li verŝajne ne tiom akre reag… .

<15.14>
Se Bruno antaŭe kred… al la dubema Udo, surmet… en-ordajn vestojn kaj hav… la harojn pli mallongaj, la vizito hejme ne est… problemo.

<15.15>
Li jam sci… , kion Udo dir… , kiam tiu aŭd… , ke li prav… .

<15.16>
Udo ne tiel ege rid… , se Bruno antaŭ la vizito ne mok… lin.

<15.17>
- Ĉu Bruno por postaj vizitoj pret… , surmeti pli elegantajn vestojn?
- Tion oni ne pov… diri, sed la gepatroj ja vid… tion.

<16.0>
Vizito de Esperanto-kongreso

<16.1>
Jam dum du jaroj Karina okupis sin intense pri Esperanto kaj nun bone kaj kun plezuro parolis ĝin.
Sed mankis al ŝi la eblo, apliki la lingvon, en loka Esperanto-grupo aŭ antaŭ alia sperta publiko.
Do, ŝi decidis, viziti kongreson, al kiu venas en ĉiu jaro Esperantistoj el la tuta mondo.
Tial oni nomas tiun kongreson "universala", nome Universala Kongreso, aŭ mallonge: UK (elparolu: u-ko).
Plaĉis al ŝi, uzi la okazon, ke la lasta UK estis en la regiono de ŝia hejma vilaĝo, do sufiĉe proksima.
Tio estis utila, por provi sian unuan viziton de Esperantujo.

<16.2>
Jam sur la vojo tien Karina renkontis en la vagono grupon de aliaj sam-ideanoj.
Kvankam ili venis el alia lando, estis facile, rekoni ilin kiel Esperantistojn laŭ la lingvo.
Ŝi salutis la aliajn kaj prezentis sin.
Fakte ŝi miris, kiel facila estis tiu kontakto, ĉar ne necesis, traduki ion, pro la komuna lingvo.

Dum Karina estis membro nur de la asocio de sia lando,
la aliaj estis ankaŭ anoj de loka klubo en sia hejma lando.
Du el ili ne estis ordinaraj Esperantistoj, sed aktivuloj, kiuj havis plurajn oficojn dum la kongreso.
Kiel ili informis, ambaŭ helpos en la programo de la kongreso.
Tion Karin opiniis laŭdinda.

<16.3>
Dum la kongreso Karina revidis ilin.
Unu el ili prezidis labor-grupon pri la historio de la Esperanta literaturo.
Li rakontis precipe pri la arto, verki poemojn, kaj raportis,
ke por kelka poemo en Esperanto ekzistas ankaŭ muziko, per aliaj vortoj: ĝi estas same kanto.

<16.4>
La funkcio de la alia aktivulo estis, organizi ekskursojn al vidindaj celoj.
Li gvidis ekzemple ekskurson al lago trans proksima monto.
Karina elektis tiun ĉi ekskurson, ĉar ŝi preferis, piede iri kun grupo de novaj amikoj tra la naturo.
Kiu longe pasive sidis en la salonoj de la kongreso, ĝoje movis sin aktive per ia agrabla sporto.

Dum la suno brilis de blua ĉielo, la grupo iris trans la monton al belega lago kun multaj floroj ĉirkaŭ ĝi.
Rivero fluis en la lagon. De apuda stacio iuj iris sur malgrandan ŝipon.
Multaj faris fotojn kaj filmojn aŭ lavis manojn kaj vizaĝon, dum aliaj eĉ ĵetis sin en la puran akvon.

<16.5> <ĉef->
Post la kongreso Karina sentis, ke ekster la ordinara programo tiu ekskurso estis por ŝi la ĉefa plezuro.
Esti libera homo inter aliaj, membro de la homaro, danke al Esperanto, tute laŭ la "interna ideo".

Tiel ŝi poste raportis per artikolo en la Esperanto-revuo de sia landa asocio.
Sed ankaŭ ekster Esperantujo, nome en la landaj gazetoj de la regiono, la UK kaŭzis ĝojindan eĥon.

<17.0> Respondu jenajn demandojn pri la antaŭa teksto:

<17.1>
Kial Karin ne aplikis Esperanton en loka Esperanto-Klubo?
Kion Karina tial decidis?
De kie venas homoj al la Universalaj Kongresoj?
Kiu fakto por Karina estis utila por viziti la UKon?

<17.2>
Kiel Karina venis al la loko de la kongreso?
Kiun ŝi sur la vojo renkontis en la vagono?
Kiujn oficojn havis la aktivuloj dum la kongreso?
Pri kio miris Karina?

<17.3>
Ĉu Karina revidis la aktivulojn dum la kongreso?
Pri kio rakontis unu el ili?
Kion li raportis pri poemoj en Esperanto?
Kion faris Karina, dum ŝi sidis en la salonoj de la kongreso?

<17.4>
Kion Karina elektis ekster la programo?
Kiu gvidis la ekskurson?
Ĉu oni iris en vagono al la celo?
Kio kaj kia estis la celo?

<17.5>
Kio estis ĉirkaŭ la lago?
Kion faris la homoj tie?
Kia poste Karina opiniis la ekskurson?
Kiel ŝi raportis pri siaj spertoj?

<18.0> Kion Karina raportis?

Ripetu la tekston "Vizito de Esperanto-kongreso" kaj memoru tiel la novajn vortojn.
Ĉu vi komprenis, kion Karina rakontis?
Se jes, tiam vi certe sukcesos, elekti la ĝustan respondon al jenaj demandoj inter la diversaj ebloj:

<18.1>
Ĉu Karina jam antaŭ la Universala Kongreso okupis sin pri Esperanto?

(a) Jes, sed ŝi nur malbone parolis, kvankam kun plezuro.
(b) Ne, ŝi volis lerni Esperanton dum la kongreso.
(c) Jes, plaĉis al ŝi, apliki Esperanton, kaj ŝi sufiĉe bone parolis.

<18.2>
Kial Karina vizitis la UKon?

(a) Ĉar ŝi volis paroli kun spertaj Esperantistoj.
(b) Ĉar estis la sola kongreso en ŝia regiono.
(c) Ĉar ŝi volis fari ekskurson piede trans proksiman monton.

<18.3>
Ĉu la kontakto al aliaj Esperantistoj estis facila?

(a) Ne, en la kongreso estis tro multaj fremduloj.
(b) Jes, ĉar ĉiuj sam-ideanoj parolis la saman lingvon.
(c) Jes, ĉar ŝi restis en grupo el sia lando kaj povis bonŝance paroli la gepatran lingvon.

<18.4>
Kiel Karina en la vagono rekonis sam-ideanojn?

(a) Ili surhavis nur verdajn vestojn.
(b) Ili diris "jes" inter si por opinii same.
(c) Iu diris "Dankon!" al alia.

<18.5>
Kion faris la aktivuloj, kiujn renkontis Karina en la vagono, por la kongreso?

(a) Unu raportis pri arto, verki gramatikon, la alia organizis vesperon kun muziko.
(b) Iu gvidis ekskurson, alia prezentis Esperanto-kantojn kiel ekzemplojn de poemoj.
(c) Du el ili raportis el la historio de la Esperanto-literaturo, dum la tria organizis ekskursojn.

<18.6>
Kion Karina entute faris dum la kongreso?

(a) Ŝi sidis dum multa tempo en la salonoj kaj aŭskultis, kion aliaj raportis.
(b) Ŝi ne ŝatis la ordinaran programon kaj preferis, salti en la puran akvon de proksima lago.
(c) Ŝi foje iris ekster la domon de la kongreso por verki poemojn.

<18.7>
Karina faris ekskurson. Kio estis ties celo?

(a) Bela lago kun domoj ĉirkaŭ si trans monto
(b) Bela lago kun floroj ĉirkaŭ si sur monto
(c) Bela lago kun pura akvo trans monto

<18.8>
Kiel Karina raportis pri sia vizito de la UK?

(a) Ŝi rakontis ĉion al sia parencaro.
(b) Ŝi parolis pri la kongreso antaŭ la membroj de sia loka Esperanto-klubo.
(c) Ŝi verkis artikolon en la revuo de la landa asocio.

<19.0>
Facilaj dialogoj por ripeti novajn vortojn

<19.1a>
Unue bv. kompletigi jenajn frazojn de dialogo:

<19.1b>
Due bv. ripeti nun tiun dialogon kaj uzu jenajn vortojn:

<19.2a>
Unue bv. kompletigi la frazojn de jena dua dialogo.

Die schwatzhafte und neugierige Helga trifft Birgit auf der Straße.
Birgit ist genervt und beschließt, Helga tüchtig auf den Arm zu nehmen.

Helga: He, mi povas mem moki min.
(Birgit ridas moke, Helga for-iras kolere.)

Helga: {Kann mich selbst verspotten}

<19.3a>
Unue kompletigu la frazojn de jena tria dialogo.

<19.3b>
Due kompletigu tiun trian dialogon per aliaj vortoj:

<19.4a>
Unue kompletigu la frazojn de jena kvara dialogo.

"Sinjorino Bolte diras, ke ... , sed ŝi diras ankaŭ, ke ..." (nerekta parolo!)
…

<19.5a>
Unue kompletigu la frazojn de jena kvina dialogo.

<19.5b>
Due ripetu nun tiun kvinan dialogon kaj uzu jenajn vortojn:

<20.0>
Longa dialogo por ripeti la novajn vortojn.
Bv. kompletigi la frazojn.